Schizofrenia. Co to jest? Objawy oraz przyczyny

Schizofrenia to jedno ze schorzeń psychiatrycznych, które uważa się za jedną z najcięższych chorób w tej dziedzinie medycyny. Szacuje się, że ok. 1% populacji choruje, co oznacza, że w Polsce znajduje się około 400 tys. chorujących osób. Niestety, to choroba, o której wciąż nie wiadomo wiele – etiologia, patogeneza, leczenie oraz zapobieganie to nadal tajemnica dla uczonych. Również wśród środowiska znajomość tej choroby jest niewielka. Co trzeba więc wiedzieć o schizofrenii?

Schizofrenia – co to jest? 

Schizofrenia (ang. schizophrenia) jest przewlekłą chorobą psychiczną, która całkowicie zaburza procesy logicznego myślenia, odczuwania emocji oraz oceny sytuacji. U chorego występuje wiele objawów psychotycznych, a wśród nich między innymi urojenia, omamy, halucynacje czy chłód emocjonalny. To zaburzenie, które wpływa na procesy myślenia, samopoczucie oraz zachowanie osoby chorej. W zależności od natężenia problemów – może całkowicie upośledzać codzienne funkcjonowanie. Bardzo często, ze względu na wciąż zbyt małą świadomość problemu, jest powodem wykluczenia na różnych polach. Wyróżnia się dwa rodzaje schizofrenii: 

1.    Schizofrenia paranoidalna – najczęstsza postać choroby, a charakterystyczną cechą są urojenia, odsłonięcia myśli, omamy (głównie słuchowe) oraz omamy somatyczne. 
2.    Schizofrenia katatoniczna – zaburzenia napędu psychoruchowego i zaburzenia poszczególnych popędów np. odżywiania. 

Przyczyny schizofrenii 

Poszukiwania czynnika, który wywołuje schizofrenię, spełzły na niczym. Nie jest bowiem jednoznacznie określone, co powoduje rozwój schizofrenii. Wyróżnia się jednak kilka czynników, które mogą być odpowiedzialne za rozwój choroby – nie ma jednak pewności, czy są one jedną z wielu jej przyczyn w konkretnych przypadkach. Dzieli się je na kilka czynników: 

1.    Czynniki organiczne – miały one dotyczyć konkretnych zmian strukturalnych w mózgach osób, które chorują na schizofrenię 
2.    Czynniki infekcyjne – według teorii to wirus miałby wywoływać schizofrenii. Według tej teorii to osoby, które chorowały w czasie rozwoju płodowego np. na grypę, miałyby chorować na schizofrenię wcześniej. 
3.    Czynniki genetyczne – według tego ryzyko zachorowania wzrasta, im bliższe jest spokrewnienie z osobą, która chorowała na schizofrenię. 
4.    Czynniki biochemiczne – według tej teorii chodzi o nadmierną aktywność układu dopaminergicznego. 

Pojawia się również wiele innych teorii np. teoria neurorozwojowa, uwrażliwienia czy teorie społeczno-psychologiczne. Nic jednak nie zostało potwierdzone na 100%, jako faktyczna przyczyna rozwoju schizofrenii. 

Objawy schizofrenii 

Do typowych objawów schizofrenii zaliczane są takie, które opisał jeden z twórców teorii – Bleuer – a które określa się jako 4A. To między innymi: 

1.    Objawy „ambi” np. ambiwalencja, czyli sprzeczne uczucia, ambisentencja, czyli współistnienie sprzecznych sądów itp. 
2.    Autyzm – zamknięcie się w sobie, tworzenie własnej rzeczywistości, skupienie na życiu wewnętrznym 
3.    Afekt tępy – sztywność emocjonalna 
4.    Zaburzenia asocjacji – rozkojarzenie, brak związku logicznego w swoich zdaniach itp., a także zmieniona dyscyplina myślowa. 

Wyróżnia się również inne objawy, takie jak: 

1.    Zaburzenia chodu 
2.    Niezdarność 
3.    Objawy depresyjne 
4.    Sztywność emocjonalna 
5.    Zaburzenia myślenia 
6.    Omamy
7.    Zaburzenia poznawcze np. zaburzenia pamięci oraz uwagi 

Diagnozowanie oraz leczenie schizofrenii 

Według międzynarodowej klasyfikacji chorób – rozpoznanie schizofrenii opiera się na różnych kryteriach diagnostycznych. Przede wszystkim ważne jest poznanie objawów, a także ich częstotliwości i długości trwania. Konieczne jest wykluczenie również innych problemów psychicznych. Jeśli wszystko potwierdzi schizofrenię – konieczne jest wprowadzenie odpowiedniego leczenia, które opiera się na: 

1.    Leczeniu farmakologicznym – podstawą leczenia schizofrenii i jego najskuteczniejszą formą jest leczenie przeciwpsychotyczne. Leczenie to usuwa objawy oraz jest najbardziej skuteczne w zapobieganiu nawrotów choroby. Stosuje się tutaj m.in. leki przeciwdepresyjne oraz uspokajające. 
2.    Leczeniu pozafarmakologicznym – tutaj można zastosować m.in. elektrowstrząsy oraz psychoterapię i psychoedukację. 

Połączenie tego wszystkiego przynosi najlepsze efekty w leczeniu schizofrenii. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Magdalena Czyczerska